Risk Yönetimi...

Ada & Poyraz'a Mektuplar #003 - 04.02.2025

---

Paul Tudor Jones

"Don't focus on making money; focus on protecting what you have."

Mark Minervini

"The biggest mistake traders make is they take too much risk and blow themselves out of the game before they have a chance to learn how to win."

Ed Seykota

"Risk management is the most important thing to be well understood. Under-trade, under-leverage, under-risk—until you gain confidence."

Stanley Druckenmiller

"The best traders have no ego. You have to swallow your pride and get out of the loss when it's not working."

---

Ada & Poyraz,

Trade etmeye yeni başlayan birçok kişi, büyük kazançların hayalini kurar. Doğal olarak başlangıçta teknik ve temel analizi en iyi şekilde öğrenebilirse ve hisse senedi seçmekte ustalaşırsa bu işin olacağını düşünür. Ancak gerçek şu ki, piyasada uzun vadeli başarılı olmanın yolu doğru hisse senedini seçmekten çok, doğru para kaybetmeyi öğrenmekten geçer. En iyi hisseyi seçebilseniz bile o hisseyi iyi bir risk yönetimi ve sağlam bir psikoloji ile yönetemezseniz, hiçbir kıymeti yoktur.

Sermayenizi kaybederseniz, işlem yapamazsınız. İşlem yapamazsanız para da kazanamazsınız. Bu kadar basit. İşte bu yüzden risk yönetimi, başarılı bir trader veya yatırımcı olmanın temelidir. Sermayenizi korumak için uygulamanız gereken bazı prensipleri size anlatmaya çalışayım.

Piyasada başarılı olmanın en temel kuralı, önce piyasada kalabilmektir. Eğer sermayenizi büyük ölçüde kaybederseniz, toparlanmanız neredeyse imkansız hale gelir. Diyelim ki 100.000 TL’lik bir hesapla başladınız ve hesabınız 50.000 TL'ye düştü. Eski seviyeye geri dönebilmek için %100 kazanç elde etmeniz gerekir. Ancak gerçek şu ki, en iyi trader’lar bile her yıl %100 kazanç sağlayamaz. Yeni başlayan biri olarak böyle bir beklentiye girmek tamamen hayaldir. Üstelik böyle bir kayıp yaşadıktan sonra, trade etme şekliniz ve risk anlayışınız kaçınılmaz olarak değişecektir. Daha çekingen ya da tam tersi daha agresif olabilirsiniz. Ancak her iki durumda da kararlarınız sağlıklı olmayacaktır.

Bu yüzden risk yönetimini en baştan itibaren uygulamak zorundasınız. Önemli olan, bugün kaybetseniz bile yarın tekrar işlem açabilecek durumda olmak. Bunun için aşağıdaki kurallara sadık kalmalısınız:

• Tek bir işlemde büyük riskler almayın.

• Sermayenizin %1'inden fazlasını tek bir işlemde riske etmeyin. Pozisyonlarınıza küçük miktarlarla başlayın ve piramit alım stratejisini uygulayın.

• Stop-loss olmadan asla ama asla işlem açmayın.

• İlk belirlediğiniz stop-loss seviyesini değiştirmeyin. Zarar büyümeden disiplini koruyun.

Ne kadar büyük kaybederseniz, toparlanmanız o kadar zor olur. Hesabınızın büyük düşüşler yaşamasına izin verirseniz, geri dönmek neredeyse imkânsız hale gelir. Bunu engellemek için:

• Günlük kayıplarınızı sınırlayın. Eğer belirlediğiniz zarar limitine ulaşırsanız, o gün işlem yapmayı bırakın.

• Piyasa koşullarına göre risk seviyenizi ayarlayın. Volatilite arttığında pozisyon boyutlarınızı küçültün. (Bu madde çok önemli. Size daha sonra çok detaylı anlatıcam)

• Aynı anda birden fazla işlem açıyorsanız, toplam riskin kontrol altında olduğundan emin olun.

Büyük kayıplar sadece hesabınızı değil, psikolojinizi de sarsar. Eğer zihinsel olarak tükenirseniz, tekrar işlem açmak sizin için korkulu bir sürece dönüşür. Çoğu trader sadece para kaybına odaklanır, ancak zihinsel dayanıklılığın en az sermaye kadar önemli olduğunu fark etmez. Büyük kayıplardan sonra birçok trader tekrar işlem açmakta zorlanır, korkar. Çünkü yaşadıkları duygusal travma onları kilitler. Her yeni işlem, eski kaybın yarattığı korkuyla açılır ve bu da daha büyük hatalara yol açar.

Bu kısır döngüye girmemenin tek yolu, kayıpların sizi duygusal olarak sarsmamasını sağlamaktır. Bunun için:

• Kayıplarınızı küçültün, böylece psikolojik baskı altında kalmazsınız.

• Bir kayıp yaşadığınızda, hemen bir sonraki işleme atlamak yerine durup nefes alın.

• Trading günlüğü tutarak işlemlerinizin neden başarısız olduğunu analiz edin ve duygusal tepkilerinizi kontrol altına alın.

Piyasada hayatta kalmak için büyük kazançlar yerine, büyük kayıplardan kaçınmaya odaklanmalısınız. Unutmayın, risk yönetimi bir seçenek değil, zorunluluktur! Eğer piyasada uzun vadeli bir trader olmak istiyorsanız, öncelikle oyunda kalmayı öğrenmelisiniz.

---

Çocuklar, bu yazıda size sadece finansal piyasalardan bahsetmiyorum. Hayatta da riskleri yönetmeyi öğrenmek zorundasınız. Bir karar alırken tüm ihtimalleri göz önünde bulundurmalı ve kendinizi koruyacak bir strateji geliştirmelisiniz. Örneğin, Ada derslerini çalışırken sınavdan bir gün önce her şeyi ezberlemeye çalışmak büyük bir risktir. Zamanını iyi yönetmezsin, başarısız olma ihtimalin artar. O yüzden her gün düzenli çalışmak, riskini minimize eder ve seni başarıya götürür. Poyraz antreman yaparken, aniden çok ağır bir antrenman yaparsan sakatlanabilirsin. Ama öncesinde ısınır, vücudunu alıştırırsan hem verimli hem de güvenli bir şekilde ilerlersin.

Sadece trade ederken değil, hayatta da riskleri yönetmeyi öğrenin. Büyük hedefler koyabilirsiniz ama onlara ulaşırken kontrollü ve disiplinli ilerleyin. Hayatın her alanında risk yönetimini doğru yapabilenler, gerçekten başarılı olur.

Sizi çok seviyorum.
Babanız

04.02.2025

P.S. Doğum günün kutlu olsun aslan oğlum…

---